KÜTAHYAMIZ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

TARİHÇESİ

Kuruluş Tarihi kesin olarak tesbit edilememekle beraber, Tarihi M.Ö.III. Bin yıllarına uzanmaktadır. Ünlü masalcı Ezop Kütahya 'da doğmuştur. Eski kaynaklara göre Kütahya 'nın antik çağlardaki adı Kotiaeon, Cotiaeum ve Koti şeklinde geçmektedir. İl topraklarına yerleşen en eski halk Frig’lerdir. Frig’lerin Yaşadıkları Kentler Ankara Gordion, Eskişehir Yazılıkaya, Kütahya Sabuncupınar ve Gediz Tarafları, Afyon İscehisar, Uşak ve Denizli İline kadar uzanan geniş bir alana yayılmış topluluk olup. M.Ö 1200 'lerde  Anadolu 'ya gelen Frigler, Hitit İmparatorluğunun topraklarına girdiler ve bir devlet olarak örgütlendiler. M.Ö 676 'da Kimmeler, Frigya Kralı III. Midas 'ı bozguna uğratarak Kütahya ve çevresine egemen oldular.

Alyattes 'in Lidya Kralı olduğu dönemde Kimmer egemenliği yerini Lidya yönetimi aldı. M.Ö 546 'da Persler Lidya Ordusunun yenilgiye uğratarak Anadolu 'yu istila etti. M.Ö 334 'de Biga Çayı yakınlarında Persleri yenilgiye uğratan İskender yörede üstünlük kurdu. İskender 'in M.Ö 323 'te ölümü ile Kütahya ve yöresi komutanlarından Antigonos 'a geçti. M.Ö 133 'de Roma yönetimine girdi. Piskoposluk merkezi haline getirildi.

1071 'de Malazgirt Savaşı 'nda Alpaslan 'a yenilen Bizans İmparatoru Romanus Diogenes 'de tutsaklık dönüşü Kütahya 'ya getirilerek bir süre konaklaması sağlandı. 1078 'de Anadolu Selçuklu Devletini kuran Kutalmışoğlu Süleyman Şah Kütahya 'yı da ele geçirdi. 1097 'de Haçlıların saldırısına uğradı. II. Kılıçarslan kaybedilen topraklarla birlikte Kütahya 'yı geri aldı. 1277 'de Gıyaseddin Keyhüsrev Kütahya yöresini Germiyanoğlu Süleyman Şah kızı Devlet Hatun 'u Osmanlı Sultanı I. Murat 'ın oğlu Yıldırım Beyazıt 'a verdi. (1381) Germiyanoğulları Beyliğinin toprakları Devlet Hatun 'un çeyizi olarak Osmanlılara verildi. (Kütahya ve çevresi dahil) 1402 Ankara Savaşında, Beyazıt 'ı ağır bir yenilgiye uğratan Timur, Kütahya 'yı alarak II. Yakup Bey 'e geri verdi. Kütahya daha sonra Osmanlılara geçti ve Sancak Merkezi oldu.

Sultan II. Beyazıt 'ın zamanında Şah İsmail yanlısı Şahkulu Kütahya 'da ayaklandı. Bu isyan 1511 yılında bastırıldı. XIX. yy 'da Osmanlı  Devletine başkaldıran Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa 'nın oğlu Kütahya 'yı işgal etti. Sultan Mahmut ile imzalanan Kütahya Antlaşması ile Mısır askerleri Kütahya 'yı terk etti.

Avrupa 'da 1848 ihtilalleri sırasında, Macarlar 'da ayaklamışlardı. Macar Ulusal Hareketi Avusturya ve Rusya tarafından bastırılınca hareketin önde gelenlerinden bazıları 1849 'da Osmanlı Hükümetine sığındı. Başta Lajos Kossuth olmak üzere Kütahya 'ya yerleştirilen Macarlar, 1851 'e kadar burada kaldılar.

Dünya 'daki İlk Toplu İş Sözleşmesi Kütahya’da yapılmıştır.

Kütahya 'daki bir tarihi olay da 13 Temmuz 1766 'da imzalanan Dünyanın ilk toplu iş sözleşmesidir. Vali Ali Paşa' nın huzurunda imzalanmış, burada işçi ve işveren arasında bir antlaşma yapılmış, çırak, kalfa ve ustanın ayrı ayrı ücretleri belirlenmiştir.

Kütahya 1867 'de Hüdavendigar Vilayetine bağlı bir sancak merkezi iken, II. Meşrutiyetten sonra bağımsız bir sancak oldu. Milli Mücadele yıllarında, Ocak 1921 'de Çerkez Ethem düzenli ordu çatışmasına sahne olan Kütahya, 17 Temmuz 1921 'de Yunanlıların işgaline uğradı. Büyük Taarruz 'a kadar işgal altında kalan Kütahya, 30 Ağustos 1922 'de kurtuldu. 8 Ekim 1923 'de Vilayet durumuna getirilmiştir. 

 TERMAL TURİZM (ILICALAR ve KAPLICALARI)

Kütahya’da toplam 33 Kaplıca Bulunmakta olup, lıca Harlek Kaplıcaları,  Yoncalı TÜTAV Termal Tesisleri, Yoncalı Çamur Banyosu, Gediz Ilıcası, Hamam Köy Ilıcası, Hisarcık Sefaköy ve Esire , Gediz Murat Dağı Kaplıcaları, Tavşanlı Göbel Kaplıcaları, Emet Kaplıcaları, Simav Termal Tesisleriyle Türkiye’de Termal Turizmde önemli bir yeri vardır.

TARİHİ ve KÜLTÜREL YERLER (ÖREN YERLERİ)

Çavdarhisar Aizanoi Antik Kenti, Frig Vadisi, Germiyanoğullarından kalma Kütahya Hisarı, Camisi Eski Yerleşim Alanları ve Hisar’da Bulunan Döner Gazino’su , Ulucamisi, II. Yakup Bey, Balıklı, Kurşunlu, Dönenler, Arslan Bey (Meydan), Hisarbeyoğlu Mustafa (Saray), Takvacılar, Karagöz Ahmed Paşa, Lala Hüseyin Paşa,  Ali (Alo) Paşa,  İshak Fakih ve Molla Bey Külliye ve Camiileri, Vacidiye Medresesi-'Demirkapılı Medrese'(Şimdiki Kütahya Arkeoloji Müzesi), Gavur Hamamı, Paşa Hamamı, Küçük ve Büyük Bedestenler, Küçük Hamam, Germiyanoğlu Sokak(Tarihi Evler), Macar Evi,  Kütahya’nın tarihsel Önemi olan yerlerimizden olup, İl  Özel İdare Çini Müzesi, Sadık Atakan Özel Çini Müzesi, Dumlupınar Şehitliği, Dumlupınar Abidesi gibi yakın geçmişimize ait tarihi eserler de bulunmaktadır.  

DOĞAL   GÜZELLİKLERİ

Kütahya Radar tarafları, Kirazlı Yayla, Yellice Dağı, Enne Milli Parkı ve Baraj Gölü, Sofça Baraj Gölü, Frig Vadisi, Sabuncupınar Yayları, Hisarlık, Çamlıca, Gediz Murat Dağı, Şaphane Akdağ, Gediz Akçaalan Yaylaları,  Simav Gölcük Yaylası ve Gölü, Emet Eğrigöz Gölü ve Yaylası, Tavşanlı Yaylası, Ilıca Harlek ve Yoncalı Mesire yerlerinden oluşan zengin bir doğal güzellikler diyarıdır.  

IKLIMI

 Iç Anadolunun az yagisli, sertce iklimiyle, Ege Bolgesinin yagisli ve ilimli iklimi arasinda bir gecit ozelligi yanı sıra yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve yağışlıdır  

TARIM ve EKONOMI

            Kütahya Ekonomi bakimindan hizla gelismektedir. halicilik ve çinicilik cok ilerlemiştir. Baslica Endustri  Alanlarımız, Altın Çini, Güven Çini, Edip Çini, Eren Çini, ve İrili Ufaklı Çinicilik Atölyeleri, Akdemir Tekstil Sanayi (Dokuma), Seher Tekstil(Konfeksiyon), Gürpınar Dişli Fabrikası, Tuğla-Kiremit Fabrikaları, Kütahya Porselen, Güral Porselen, Kütahya Seramik, Kütahya Vit, Kütahya Karton, Art & Craft Cam, Kütahya Kümaş Isıya Dayanıklı Tuğla Fabrikası, Kütahya Eti Gümüş Tesisleri,  Kutahya Azot Sanayi (TÜGSAŞ), Gediz GİMSAN İplik, Gediz Ambalaj Sanayi, Gediz Su Boruları Sanayi,  Kocadağlar Mobilya Sanayi, Simav Kereste ve Mobilya Fabrikaları, Seyitömer ve Tunçbilek Kömür İşletmeleri Emet Kolemanit İsletme ve  tesisleriyle Kütahya ekonomisi hızlı bir gelişim göstermektdir.

SANATÇI ve İLİM ADAMLARI

Kütahya aynı zamanda Sanatçı ve İlim adamlarıylada meşhur bir kentimiz olup Meşhur Gezginimiz  Evliya Çelebi, Çinici Ustamız  Hacı Hafız Mehmet Emin Efendi,  Ali Paşa, Ord. Prof . Dr. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, gibi geçmişten bir esinti gibi gelen değerli insanlarımızın yanı sıra günümüzde ise Naif Ressamımız Hüseyin Yüce, Ahmet Yakupoğlu, Alayunt’lu  Hüseyin ve  Ahmet Duygu Gibi Değerli resim sanatçılarımızın yanı sıra, Çinici Sıtkı Ustamız, ve Mehmet Gürsöy, Ahmet Mümtaz Yıldız, Zeki Öncü, Osman Erez ve Birol Akdemir gibi değerli fotoğraf sanatçılarımızlada tam bir sanatkar ve kültür başkenti görünümündedir..

KÜTAHYA’NIN KONUMU

Kütahya Konum itibariyle Eskişehir 74,  Afyon’a 90 Km, Uşak ve Bilecik’e 120 Km, Bursa’ya 200 Km, İstanbul, Antalya, İzmir ve Ankara’ya 450 Km, Yalova’ya 300 Km olup((Yaklaşık)) Diğer büyük şehirlerin tam ortasında yer almasıylada önemli bir yer konumuna sahiptir.  

KÜTAHYA’NIN RESMİ VE  ÖZEL KUTLAMA GÜNLERİ  

GENEL BİLGİLER

Yüzölçümü: 11.875 km²
Nüfus        : 600.000   Civarı
İlçeleri: Kütahya (Merkez), Altıntaş, Aslanapa, Domaniç, Çavdarhisar, Dumlupınar, Emet, Gediz, Hisarcık, Simav, Pazarlar, Simav, Şaphane, Tavşanlı

İlimiz nüfusu 1990 yılı sayımına göre merkezde 131.000 il genelinde 578.000 'e ulaşmıştır. Nüfus yoğunluğu %49 'dur. İl, alan olarak ta Türkiye 'nin %1.53 'ünü teşkil etmektedir.    

KÜTAHYA'nın TARİHİNDEN KISACA BİLGİLER

CAMİİ VE MÜZELER

1- ULU CAMİİ

Kent merkezinde Börekçiler Mahallesinde Vacidiye Medresesi ile II. Yakup Çelebi İmaret Külliyesi arasındadır. Kütahya 'nın en güzel ve en büyük camisi olan yapı Yıldırım Beyazıt (1381 - 1384 ) zamanında yapılmaya başlanmış, Ankara Savaşı ile yarıda kalan cami Fatih Sultan Mehmet zamanında tamamlanmış, Kanuni Sultan Süleyman 'ın Rodos Seferi sırasında Mimar Sinan tarafından tamir edilmiştir.

Ortalama 45 x 25 m.lik bir alanı kaplayan cami, avlusuzdur. Kuzeydoğu dış köşesinde bir minaresi olan caminin bir kubbe, iki yan olmak üzere üç kapısı ve 64 penceresi vardır. Kubbe kapısına yakın, orta yerde dört mermer sütun üzerinde müezzin mahfeli ve altında şadırvanı vardır. Kubbe kapısının üstü ve yanları kadınlar mahfeli olarak kafeslerle ayrılmıştır. Caminin iki kubbesi, altı yarım kubbesi ve beş bölümlü son cemaat yeri vardır.

  2- ALİ PAŞA(ALO) CAMİİ

Gazikemal Mahallesinde, Cumhuriyet Caddesindedir. Kagir ahşap çatılı, kiremit örtülü yapı 1796 'da yapılmıştır. Kuzey ve batıda iki girişi vardır. Kareye yakın dikdörtgen planlı ana mekan ile buna batıdan bitişik ahşap ekten oluşmaktadır. Çatıyı mermer görünümünde boyanmış sekiz sütun taşır. Düz tavan ortada dikdörtgen çerçeveler içinde kalem işleriyle bezelidir. Aynı bezeme ağaç minberin korkuluklarında da yinelenmiştir. Mihrap ile mihrap duvarı çinilerinin çeşitliliği bunların toplama olduğu kanısını uyandırmaktadır. Mihrap nişinde ise kandil motifleri görülür. Nişin çıkmaları üstündeki çinileri de toplamadır.

  3- YEŞİL CAMİİ 

Hükümet Caddesindedir. II. Abdülhamit döneminde (1905 ) yapılmıştır. Kare planlı, tek kubbeli camiinin önündeki giriş de iki sütunlu ve kubbelidir. Caminin içi kubbeden tabana dek kalem işi, kabartma, yağlıboya gibi çeşitli teknikler kullanılarak bitkisel, geometrik motiflerle bezenmiştir. Mahfil katından girilen köşkü minare de ilginçtir.

  4- KARAGÖZ AHMET PAŞA CAMİİ 

1509 - 1512 Osmanlı, (onarım 1893 - 1970) tamamen kesme taş kaplamalı, büyük tek kubbeli, revaklı son cemaat yeri bulunan, minare gövdesi tuğladan bir yapıdır. Tuğla minarenin kesme taş kaidesi batı tarafından bir çıkma yapmaktadır. Yapıda minare ve kemerler dışında tuğlanın taş ile birlikte dekoratif amaçla da kullanılmış olduğu açıkça görülmüştür.

   5- ÇİNİLİ CAMİİ (YAKUPOĞLU CAMİİ)

1973 yılı yapımı olan cami 2 katlı olup içi ve dışı tamamen çinilerle kaplıdır. Orta Asya Türk mimarisi örnek alınarak yapılan cami tek kubbeli ve sekizgen, bir mimari özellik gösterir. Caminin kubbesinin içi hat sanatıyla süslenmiştir. Dünya da ve Türkiye 'de bir başka benzeri olmayan cami ünlü ressam Ahmet YAKUPOĞLU tarafından yaptırılmıştır.

   6- KÜTAHYA ÇİNİ MÜZESİ

Halen Vecidiye Medresesinde hizmet veren Kütahya Çini Müzesi, Dünya'nın İkinci Özel Müzesidir.

   7- KÜTAHYA ARKEOLOJİ MÜZESİ

Halen eski zamanlarda Rasatthane olarak hizmet veren Kütahya Arkeoloji Müzesi, Kütahya ve çevresinde yapılan kazı çalışmaları sonucu ele geçirilen, satın alınan veya hibe yoluyla sahip olunan tarihi eserlere ev sahipliği yapmaktadır. Müzede tarihi eserlerin yanı sıra etnografik eşyalar da sergilenmektedir.

  7- KOSSUTH EVİ (MACAR EVİ)

1789 Fransız Devriminden sonra Avrupa 'da gelişen milliyetçilik akımları sonucunda ayaklanan Macarlar, Avusturya ve Rusya tarafından işgal edilince ayaklanmanın liderlerinden bazıları Türklerden sığınma istemişler ve bu çerçevede Lajos KOSSUTH ve mahiyetindekiler Kütahya 'ya yerleştirilmişlerdir. İki yıl Kütahya 'da kalan (1849 - 1851 yılları arasında) LAJOS KOSSUTH ve mahiyetindekilerin anısına ikamet ettikleri ev müze haline getirilmiştir.

 6- S. SADIK ATAKAN ÇİNİ MÜZESİ

S. Sadık ATAKAN Kütahya aşığı, Çini aşığı ve Kültür aşığı, Kütahya eşrafından olan ve çok sevilen bir zaattır.  Sadık Atakan Avukatlığı başlamadan yıllar önce çini kolleksiyonuna merak salmıştır.  Kütahya ve çevresinde çini sürekli toplayarak Kütahya'nın İlk Çini Müzesini doğduğu tarihi evde açmıştır.

TARİHSEL YAPILAR

1- KALE                       

Kütahya Kale 'si antik devirden başlamak üzere yerleşimin yer aldığı sanılan tepe üzerinde bir iç kale, hisar ve Osmanlı Devrinde aşağıdaki su kaynağını da içine almak üzere eklenen üçüncü bir kısımdan meydana gelmektedir. Kale Roma - Bizans - Selçuklu ve Osmanlı döneminde iskan görmüştür. Kalede bugün hiç bir döneme ait kitabe bulunmaktadır. Kütahya Kale 'si Evliya Çelebi 'ye göre yetmiş burca sahiptir. Bugün Kütahya Kale 'si garip bir şekilde genel hatlarıyla Diyarbakır Kale 'sine benzemektedir. Burçlar çok sık aralıklarla yerleştirilmiştir. Hatta iç kale tarafında adete birbirine yapışmış biçimde burçlar tesbit etmek mümkündür. Tuğla hatıllarının tuğla dizileri ve duvardaki sayıları bir örnek değildir.  

2- KALEDEKİ DİĞER YAPILAR 

Kale Camiinden Hisar Kahvesine gidilen dolambaçlı yol üzerinde iki çeşme kalıntısı vardır. Bunlardan birisi son yıllarda suyu kesik olan güzel bir çeşmedir.  

 3- AIZANOI 

Antik kent, Kütahya 'nın 57 km. güney batısında Çavdarhisar İlçesi 'nde yer almaktadır. Bedir Çayının iki yakasında kurulmuş olan Roma Kenti, Hiristiyanlık Döneminde çok gelişmiştir. (M.S.98 - 117) Bedir Deresinin iki yakasına rıhtım duvarları yapılmış ve bunlar arasında ikisi günümüze dek ulaşan beş köprü ile bağlantı sağlanmıştır. Suyun sol yakasında; Aroga, Küçük bir Tapınak, Zeus Tapınağı, Hamam, Stadium ve             Tiyatro yer almaktadır. Sağda; Borsa Binası, Mozaikli Hamam, Sütunlu Cadde ve Anıtsal Kapı kalıntıları vardır. Nekropoller (Mezarlık) ise kentin çevresine yayılmıştır. 1978 'deki kazıda caldarium (sıcaklık), frigidarium (soğukluk), palaestra (spor sahası) F ve H apsisli salonlar, hatation (havuz) bölümlerinin ortaya çıkmasıyla hamamın planı tamamlanmıştır. F ve H salonları ile caldarium 'da derin nişler vardır. H salonunun yıkılmış olan apsisinin temeli belirgindir. Tiyatro ile stadium, birbirlerine bitişik yapılarıyla alışılmışın dışında bir plan gösterir. Çevresinden yüksekte olan tapınak, temenos (kutsal alan) içindedir.

Temenos sütunlu galerilerle çevrilidir. Propylon 'dan (giriş yapısı) sonra aynı eksende altar (sunak) yer alır. Temenos 'un ortasındaki tapınak Roma Yapısı olmasına karşın helenistik plan gösterir. Podyumlu olup, pseudodipteros planlıdır. Prostyle (önü sütunlu) planlı pronaos (ön ada), cella (kutsal ada) opisthodomos 'dan oluşur. Cella duvarlarındaki yazıt kuşağında yapının Hadrian 'us dönemine (M.S. 117-138) ilişkin olduğu yazılıdır. Dönemin sikkelerinden, cellada Zeus 'u ayakta, bir elinde kartal, bir elinde mızrak tutar biçimde betimleyen heykelinin bulunduğu anlaşılmaktadır. Batı ve doğu akroterlerdeki kabartmalar burada Zeus ve Kybele kültürünün olduğunu göstermekte, ayrıca tapınağın altındaki tonozlu salonun da Ana Tanrıça kültürü ile ilgili olduğu öne sürülmektedir. Zeus Tapınağı Hiristiyanlık döneminde kilise olarak dinsel işlevini sürdürmüştür. Aizanoi 'de halen Alman Arkeoloji Enstitüsü adına Dr. Klaus Rheidt tarafından kazı çalışmaları sürdürülmektedir. Şu andaki çalışmalar Borsa binası yanındaki "Sütunlu Cadde" de devam etmektedir.  

  4- FRİG VADİSİ         

Kütahya 'ya 55 km. uzaklıkta bulunan; Ovacık Köyünün, İnlice Mahallesinin, doğu tarafından başlayan çamlar arasındaki kayalık alan "Frig Vadisi" olarak adlandırılmıştır. Vadinin M.Ö. 900-600 yıllarında Frigler, daha sonra Romalılar ve Bizanslılar tarafından kullanıldığı bilinmektedir.

Frig Vadisi 'nde kayalara elle oyulmuş; kaya mezarlar, kiliseler ve sığınma-barınma amaçlı yüzlerce mağara bulunmaktadır. Böge incelenirken üç bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde; kayaların içine oyulmuş iki kilise bulunmuştur. "Tekli Kilise" ve "Çiftli Kilise" isimleri verilen yapıların duvarlarında freskler vardır. Ayrıca kök boyayla yazılmış yazılar, meander motifleri ve haç işaretleri de görülmektedir. İkince bölümde incelediğimiz, "Delik Taş Kalesi" de Frigler ve Bizanslılar tarafından kullanılmıştır. Sığınma ve savunma amacıyla kayalar oyularak yapılmıştır. Burada da büyük bir kilise ile gizli geçit ve dehlizlerle birbirine bağlanan birçok oda bulunmaktadır. Üst kısmının ise kale surları şeklinde oyulduğu görülmektedir.

"Penteser Kalesi" denilen üçüncü bölüm de savunma amaçlı bir kale olup, kayalar oyularak yapılmıştır. Burada da çeşitli kaya mezarları ve mağaralar vardı.

Bölge Ürgüp 'ü andıran doğal kaya yapısının yanı sıra maç ormanlarıyla da ilgi çekici, bakir bir merkezdir.

Ayrıca Ahmetoğlu Çiftliği, Sabuncupınar, Fındık, İncik, İnli ve Söğüt köylerinde de eski dönemlerden kalma mağara ve kilise kalıntıları bulunmaktadır.

KÜTAHYA’DA ÇİNİCİLİK

1 - Kütahya Çini Sanatı 

İlimizin simgesi ve onu bütün dünyaya tanıtan "Çinicilik" Kütahya 'da önemli bir sanat olmanın yanında bir geçim koludur da.

Kütahya 'da Friglerle başlayan seramik yapımı Bizans Devri sonuna kadar sürekli gelişme göstermiştir. Kütahya 100 yılı aşkın bir süre Selçuklularla Bizanslılar arasında tampon bölge olarak kalmıştır. Bu devirde çinicilik Bizans ve Selçuklu Sanatının özelliklerini birlikte kullanmıştır. Daha sonra Beylikler Devrine giren Kütahya 'da Osmanlı etkisi görülmeye başlamıştır.

1314 tarihli Vacidiye Medresesindeki Abdülvacit Efendinin Sandukasında 1428 tarihli Yakup Bey Türbesi 'nde ilk Osmanlı Devri renkli sırlı çini tuğlalar kullanıldığı görülmektedir. 15. yy. Osmanlı seramik ve çini sanatı mavi beyaz grubu çinileri ile dikkati çeker. Bu orijinal mavi beyazlar Hisarbey Camii (1487), Kükürt Köyü Camiin (1697) de görülmüştür. 15. yy mavi beyaz

çiniler Kütahya 'nın bazı yapıları yanında İstanbul ve Kudüs mimari eserlerinde de kullanılmıştır. 16.yy da Kütahya Çini ve Seramik sanatı faaliyetlerinin yavaşladığı görülmekle beraber İstanbul ve diğer önemli merkezlerde yapılan mimari eserlerde Kütahya çinilerinin kullanıldığı görülür. 1528 - 1529 tarihli Gebze - Çoban Mustafa Paşa Türbesinde, 1522 tarihli Manisa Valide Sultan Camiinde, Topkapı Sarayının çeşitli ünitelerinde Kütahya mavi beyaz çinileri kullanılmıştır.

Günümüzde ihraç malları arasına giren desen ve renk zenginliği kazanan Kütahya Çiniciliği olumlu bir yoldadır. 30 kadar irili ufaklı atölyede yapılan çalışmalar sonucu yapılan çiniler Türkiye ve Dünyanın pek çok eserini süslemektedir.

  2- Kütahya 'da Çinicilik Yöntemleri 

Çinicilikte kullanılan hammaddeler, Kütahya ve komşu illerden sağlanmaktadır. Bu hammaddeler, plastik ve plastik olmayanlar diye ikiye ayrılır. Plastik hammaddeler grubuna "Kırklar Toprağı", "Gri Bilecik Kili", "Maya" ve "Çamaşır Kili", Plastik olmayan hammaddeler grubuna "Çakmak Taşı", "Beyaz Bilecik Kili" ve "Tebeşir" girmektedir.

Bu hammaddelerin belli oranlarda karıştırılmalarıyla "Çark", "Döküm" ve "Pres" diye adlandırılan üç tür harman hazırlanır. Çark harmanında; düz duvar tabağı, vazo, saksı ve şekerlik, döküm harmanında; biblo, bardak, tabak ve küllük, pres harmanında; düz yada desenli duvar plakaları yapılır. Ocaklardan gelen hammaddeler önce öğütülür, çakmak taşı ile bir değirmende kuru olarak karıştırılır. Plastik hammaddeler harman yapılarak, havuzlarda 1-2 gün bekletildikten sonra elek ya da bezden geçirilerek 20-25 gün dinlendirilir. Plastik olmayan hammaddeler de kaynatılarak süzülür ve harmana eklenir. Dinlendirilmiş harman, kapalı suyu alındıktan sonra alçı kalıplara dökülür yada eski fırın plakaları üzerine yayılır. Böylece, harmanın bileşimindeki su oranı ile plastik maddelerin bileşimindeki su oranı eşitlenir. Döküm harmanı, çoğunlukla imalathanelerdeki çark harmanında hazırlanır. Kimi imalathanelerde, çark harmanına belli oranlarda çakmak taşı eklenir. Pres harmanı ise, kuru olarak hazırlanır.

Harmana "Çark", "Torna", "Döküm" ya da "Pres" ile biçim verilir. Çarkların çoğu ayak ile işletilir. Pres kalıplarının çoğu ahşaptır. Alçı kalıplarında kullanılan alçının niteliği çok düşük ve teknoloji ilkeldir.

Kurutma, kışın kapalı yerlerdeki raflarda, yazın ise açık havada yapılır. Plakalar püskürtme, diğer ürünler daldırma yoluyla sırlanır

Değişik büyüklükte tuğlaların dizilmesi ile silindir biçiminde yapılan fırınlar, ateş hane ve pişirme bölümlerinden oluşur. Pişirme bölümünde raflar kurutulmuştur. Ateş hane bölümünün her iki yanında, sırçanın pişirildiği, pişirme bölümünün "Göz" penceresinden kontrol edilir. Pişirme sıcaklığı 11-14 saatte 800 - 950 dereceye ulaşır. İlki daha düşük ısıda olmak üzere "Çift Pişirme" uygulanır. Çini yapımında kullanılan boyalar yerli ve yabancı kaynaklardan sağlanır.

Yerli boyalar, genellikle oksitlerden yapılan açık yeşil, turkuaz, kırmızı ve siyah, yabancı boyalar ise sarı, koyu yeşil ve laciverttir. Boyama, sulama ve pişirme ilkel yöntemlerle yapıldığından zayıf türdeş olmayan ve birbirine karışan değişik renkler oluşturulur.  

KÜLTÜR

İlimizde gümüş işlemeciliği (Telkari) ve çiniciliğin yanı sıra kilimcilik ve halıcılık da önemli bir el sanatı ve geçim kaynağı olarak gelişmiştir. Özellikle Simav yöresinde halıcılık "Ev Dokumacılığı" olarak gelişmiştir. Çavdarhisar ve Emet İlçelerinde "Yağcıbedir Halıları", Pazarlar ilçesinde yün ve kıldan dokunan "Kilimler", Şaphane İlçesinin yörük köylerinde kilimcilik, Aslanapa - Bayramşah Köyünde de "Yörük Halısı" olarak adlandırılan dokumacılık çok yaygındır.

Yöresel değerler kapsamında "TARİHİ KÜTAHYA EVLERİ" inden de bahsetmek gerekir. Günümüzce az sayıda kalan, tarihi Kütahya Evleri Belediye tarafından koruma altına alınmıştır. Bunlardan "Şükrü Şeker Evi" Belediye Müzesi olarak halen restore edilmektedir.

İl Merkezine hizmet veren mesire yerlerinin başında "ÇAMLICA" ve "ANA SULTAN" gelmektedir. Kütahya Kalesi 'ndeki "DÖNER GAZİNO" da ildeki önemli yapılardan birisidir. Başka benzeri bulunmayan bina şu anda lokanta olarak hizmet vermekte olup hemen altında Hisar Kır Kahvesi mevcuttur.  

TERMAL TURİZM

Kütahya termal turizm kaynakları açısından en zengin illerimizden birisidir. Bu kaynakların büyük bölümünde yeterli tesis olmasına rağmen geliştirilmeli ve aktif dış turizmin hizmetine sokulmalıdır. Bu çerçevede yapılan çalışmalar arasında yer alan Termal Turizm Merkezleri oluşturulması kararlarından Kütahya 'da nasibini almıştır. Ve Kütahya 'daki altı merkez "Termal Turizm Merkezi" ilan edilmiştir.

  1- ILICA HARLEK KAPLICALARI 

Kütahya - Eskişehir karayolunun 21 km. sinden 4 km içerde yer almaktadır. Kaplıca bir yerleşim merkezi olup her türlü alt yapısı ve çevre tanzimi tamamlanmıştır. Kaplıca merkezinde tüm yıl açık alış-veriş merkezleri vardır. Kaplıca 'da halka açık yüzme havuzu, iki hamam ve açık iyi yüzme havuzu vardır. Harlek Kaplıcalarında Turistik Belgeli tek yatırım Kütahya Belediyesine ait Otel Harlek Tesisleridir. Tesiste 16 apart, 8 suit ve 46 otel odası vardır. 180 yatak kapasiteli tesisin tüm odaları balkonlu ve içinde naturel kaplıca suyu bulunan banyoları mevcuttur. Kaplıca merkezinde aile pansiyonculuğu geliştirilmiştir. Pek çok kaynağın bulunduğu merkezde halen üç kaynaktan yararlanılmaktadır. 40-43 derece sıcaklıkta bulunan Harlek ve Kadılar kaynakları ılıştırılmadan banyo yapılabilen ender naturel kaplıca sularındandır.

Kaplıca Suları : Böbrek taşlarının dökülmesi, safra kesesi rahatsızlıkları, siyatik, lumbago, romatizma, çocuk felci, göz hastalıkları, kadın hastalıkları, sinirsel gerginlik, cinsel gücün artması ve stres gibi bir çok rahatsızlığa iyi gelmektedir. Ilıca Harlek Kaplıcaları 23.03.1989 gün 13900 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla "Termal Turizm Merkezi" ilan edilmiştir.

  2- YONCALI KAPLICALARI 

Kütahya 'ya 16 km mesafededir. 500 dönümlük bir arazi üzerine yayılmıştır. Selçuk Hükümdarı I. Alaeddin Keykubat tarafından ilk kez yaptırıldığı tahmin edilen tarihi hamam ve caminin bulunduğu kaplıca bir yerleşim merkezidir. Kaplıca merkezinde, açık yüzme havuzu, çamur havuzları, tarihi küçük ve büyük hamam ve çelik hamamı bulunmaktadır.

 Yoncalı 'da İl Özel İdare Müdürlüğüne ait 100 yatak kapasiteli moteller ve 40 yatak kapasiteli otel vardır. 5.10.1991 tarihinde hizmete giren S.S.K Yoncalı Hidroterapi ve Fizik Tedavi Hastanesi 130 yatak kapasitesi ile hizmet vermektedir. Kaplıca suları bileşimlerine göre dört ayrı grupta toplanır. Kadınlar, Erkekler, Namazgah ve çamur kaynakları bu dört gruptur. Sıcaklıkları 32-36 derece arasındaki sular ağrılı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Yoncalı Kaplıcaları 17.09.1993 gün 4833 sayılı bakanlar kurulu kararıyla "Termal Turizm Merkezi" ilan edilmiştir.  

3- TAVŞANLI GÖBEL KAPLICALARI

Göbel Kaplıcaları Tavşanlı 'nın 7. Km batısında yer almaktadır. Kaplıca suları 32 derece sıcaklıkta olup, romatizma, siyatik, cilt hastalıkları, yaraların tedavisi, mide ve bağırsak ülserleri, adale ve kemik rahatsızlıklarının tedavisinde faydalı olmaktadır. Kaplıca merkezinde 18 daire, konaklama amaçlı hizmet vermektedir. Göbel 'de iki hamam ve dört havuz mevcuttur.  

4- GEDİZ ILICA KAPLICALARI 

Gediz 'in 15 km. güney batısındaki, Hamamsu deresinin iki yanında ve dere içinde yaklaşık 10 yerden kaynamaktadır. Merkezde çıktığı yeri sarıya boyayan Sarıkız kaynağı, Karakazan kaynağı, Buğuluk kaynağı ve en sıcak kaynak olan Kahveönü traverten kaynaklarından yararlanılmaktadır. Kaplıca suyu, içme uygulamalarında karaciğer ve safra yolu rahatsızlıklarına iyi gelir. Gediz Ilıcasu Kaplıcaları 18.3.1987 gün ve 11608 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla "Termal Turizm Merkezi" ilan edilmiştir.

  5- GEDİZ MURAT DAĞI KAPLICALARI 

Gediz'e 30 km mesafedeki kaplıca merkezi Muratdağının batı yamaçlarında yer alır. Muratdağının eşsiz güzellikleri arasında merkez, yıllardır bilinen be kullanılan bir yerdir. Kaplıca tesisleri ve konaklama birimleri belediyeye aittir. Kaplıcada debisi fazla olan başlıca üç kaynak vadır. Hacethane ve Kocaman suları aynı adlı hamamı ve Kızılay Kampını beslemektedir. Kaymakam suyu ise daha aşağıda olup üstü açık bir havuza akmaktadır. Kaplıca suları içme uygulamalarıyla böbrek ve karaciğer rahatsızlıklarına iyi gelmektedir. Gediz Muratdağı kaplıcaları 18.03.1987 gün ve 11608 sayılı bakanlar kurulu kararıyla "Termal Turizm Merkezi "ilan edilmiştir.

  6- EMET VE KAYNARCA KAPLICALARI 

Kütahya 'ya 100 km mesafedeki Emet 'te yer almaktadır. İlçe merkezindeki kaplıcalar antik çağlardan beri kullanıla gelmişlerdir. Halen Yeşil Kaplıcalarda 144 yatak kapasiteli, Kaynarca Kaplıcalarında 36 yatak kapasiteli moteller ile Yeşil Kaplıcalarda 29 yatak kapasiteli bir otel ve iki hamam vardır. Kaplıcadaki tüm tesisler Belediye 'ye aittir. Kaplıca merkezinde 196 yatak kapasiteli Kongre Oteli, bir açık ve bir kapalı olmak üzere iki olimpik yüzme havuzu rekreasyon ve sportif amaçlı hizmet birimlerinin inşaatı halen devam etmektedir. 40-50 derece sıcaklıktaki kaplıca suları ağrılı rahatsızlıkarın ve romatizmal hastalıkların tedavisinde faydalı olmaktadır. Emet Yeşil ve Kaynarca Kaplıcaları 17.9.1993 gün ve 4833 sayılı bakanlar kurulu kararıyla "Termal Turizm Merkezi" ilan edilmiştir.

  7- SİMAV EYNAL KAPLICALARI 

Simav 'a 4 km. mesafedeki kaplıcalar geniş bir alana yayılmıştır. Halk arasında şeytan kazanları olarak adlandırılan kaplıcalar çok eski zamanlardan beri kullanılmaktadır. Eynal Kaplıcalarında belediyeye ait toplam 400 yatak kapasiteli konaklama tesisleri ve bunların yan hizmet birimleri de vardır. 140 derece sıcaklığa sahip kaplıca suları jinekolojik, nevralji, nevrit, romatizma, böbrek taşlarının dökülmesi ve ağrılı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Simav Eynal Kaplıcaları 23.3.1989 gün ve 13900 sayılı bakanlar kurulu kararıyla "Termal Turizm Merkezi" ilan edilmiştir.

  8- HİSARCIK - ESİRE - HAMAMKÖY KAPLICALARI

Hisarcık 'a 10 km. mesafededir. 51 derece sıcaklıktaki Hamamköy ve Esire kaplıca suları içme uygulamalarıyla mide, bağırsak sistemi, karaciğer ve safra kesesi hastalıklarına iyi gelmektedir. Merkez 'de İl Özel İdare Müdürlüğü 'nce yaptırılmış dört aileye hitabeden bir konaklama tesisi vardır. Tesis Hamamköy Muhtarlığı 'nca işletilmektedir.

SIYASI TARIH  

a- Mensei

Germiyanogullari, Anadolu Selçuklulari'nin son döneminde Kütahya ve çevresinde hüküm sürmüs bir Türk beyligidir. Germiyan bir türk asiretinin adi olup, ilk defa XIII. yüzyilin baslarinda Selçuklu Devleti'nin hizmetinde Malatya'da faaliyet göstermislerdir. Germiyan asireti, Harizm hükümdari Celaleddin Harzemsah Mengüberti ile Anadolu taraflarina gelmis ve Selçuklular'in hizmetine girmislerdir. Malatya'da bulunduklari siralarda asiretin reisi Ali Siroglu Muzafferüddin idi. Selçuklu sultani II. Giyaseddin Keyhüsrev zamaninda (1236-1246) vuku bulan Baba Ishak tarafindan yönlendirilen Babailer isyaninin (1239) bastirilmasinda görevlendirilmisse de basaramayarak ilk defa maglup olmustur. Onun oglu Kerimüddin Ali Sir, Selçuklu sehzadeleri arasindaki taht mücadelesinde II. Izzeddin Keykavus taraftari oldugu için, IV. Kiliç Arslan zamaninda Vezir Pervane Muineddin Süleyman tarafindan diger muhaliflerle birlikte öldürülmüstür (1264).

b- Kütahya ve Civarina Yerlesmeleri

Germiyanogulari'nin kesin olarak hangi tarihte Kütahya ve civarina yerlestikleri bilinmemektedir. Ancak Baba Ishak isyaninin bastirilmasindan sonra (1241), II. Giyaseddin Keyhüsrev tarafindan bölgeye yerlestirildikleri ileri sürülmektedir. Ayrica, Selçuklu Sehzadesi oldugu iddiasiyla Karamanoglu Mehmed Bey'in ortaya çikardigi

Cimri (Giyaseddin Siyavus)'nin yakalanmasi hadisesinde (1277) rol aldiklarina göre bu tarihte Kütahya, Afyon ve Denizli taraflarinda yerlesmis olmalidirlar.

Baba Ishak isyani sirasinda Malatya'da olan Germiyanlilarin Cimri hadisesi esnasinda Bati Anadolu'da bulunmalari, muhtemelen Mogol istilasi sebebi ile bu bölgeye göç ettiklerine delâlet etmektedir.

  c- Germiyanogullari Beyligi'nin Kurulusu

Cimri olayi sirasinda (1277) Bati Anadolu'da bulunan ve Anadolu Selçuklulari'nin hizmetinde hareket eden Germiyanlilara bu hizmetleri karsiliginda Kütahya ve civari ikta, yani timar olarak verilmis olmalidir. Bu hadise sirasinda Sahipata ogullari emrinde oldugu görülen Germiyanlilar, bu tarihten itibaren güçlü bir beylik haline gelmeye basladilar. Nitekim Bati Anadolu'daki Aydin, Mentese, Saruhan, Denizli beyleri ilk zamanlarinda Germiyanogullari'na tâbi idiler.

Mogollar'in Anadolu'yu isgali ve Selçuklu Devleti üzerinde hakimiyet kurmalarindan sonra XIII. yüzyilin sonlari ile XIV. yüzyilin baslarinda uçlardaki beyler bagimsizliklarini almaya basladilar. Germiyanlilar da Selçuklu-Mogol idaresine karsi çikarak 1283'ten itibaren bir beylik olarak teskilatlanarak II. Mesud'a karsi mücadeleye giristiler. 1286-1291 yillari arasinda meydana elen bu olaylarda bazan Germiyanlilar, bazan da Selçuklu sultani II. Mesud galip geldiler. Bu tarihlerde Germiyan kuvvetlerinin basinda Hüsameddin I. Alisir bulunuyordu. XIII. asrin sonlarinda ise beyligin basinda Hüsameddin Bey'in kardesi Yakup Bey bulunuyordu ve bu sirada Germiyanlilar, Selçuklular'a tabi olarak iyi iliskiler içinde idiler.

I. Yakub Bey

Germiyanogullari Beyligi'nin kurucusu Yakub bin Alisir olup, onun zamaninda en parlak devrini yasamistir. Yakub Bey, Anadolu Seyçuklu Devleti hizmetinde emir-i kebir sifatini tasiyacak derecede önemli vazifelerde bulunmustur. Yakub Bey bu dönemde nüfus sahasini Kirsehir'e kadar uzatti. III. Alaaddin Keykubad'in saltanattan çekilmesinden sonra Selçuklu tahtina ikinci defa geçen II. Giyaseddin Mesud'a tabi olmayan Yakub Bey, Ilhanli Devleti'nin hakimiytini taniyarak senelik vergi vermeye basladi. Bu dönemde Karamanoglu Beyligi'nden sonra Anadolu'da en önemli beylik Germiyan Beyligi idi. Yakub Bey yaklasik 1305'de kumandani Aydinoglu Mehmed Bey'i, Bati Anadolu'daki sinirlarini genisletmek maksadiyla görevlendirdi. Aydinoglu Mehmed Bey Birgi merkez olmak üzere Izmir ve civarinin fethine tesebbüs etmis ve daha sonralari bölgede kendi beyligini kurmustur. Yakub Bey zamaninda Bizanslilar'la karsilikli savaslar yapilmistir. Nitekim Yakub Bey 1305'de Menderes nehri kenarindaki Tripolis sehrini ve Angir (Kiliseköy)'i zaptetmis ve otuzbin kisilik bir kuvvetle Philadelphia (Alasehir)'yi kusatmistir. Ancak Bizans'in istegi üzerine yardima gelen Katalanlarin saldirisi karsisinda geri çekilmek zorunda kalmistir. Katalanlarin bölgeyi terketmesinden sonra Yakub Bey, yeniden Philadelphia (Alasehir) üzerine giderek vergiye bagladi (1314).

Ilhanli hükümdari Olcaytu'nun Anadolu'daki beylikleri itaat altina almak için gönderdigi (1314) Emir Çoban'in davetine gelerek itaatlerini bildiren beyler arasinda Germiyanli Alisirogullari ve Germiyanogullari'na tabi beyler de vardi. Daha sonra Emir Çoban oglu Demirtas, Anadolu'ya geldiginde (1325) Esref ve Hamidogullari Beyliklerini ortadan kaldirmis, digerlerini zaptetmek için Egridir'de hazirlik yaparken maiyyetindeki beylerden Eretna'yi da Karahisar-i sahip taraflarina göndermisti. Yakub Bey'in damadi olan Karahisar Bey'i kayinpederinin yanina Kütahya'ya siginmistir. Yakub Bey ile Eretna Bey arasinda bir savas çikmak üzere iken Demirtas'tan gelen emir üzerine Eretna Bey Sivas'a çekilmislerdir (1327). Yakub Bey'in 1340'larda vefat ettigi tahmin edilmektedir. el-Ömerî, Yakub Bey devrinde Germiyan Beyliginin talimli düzenli ordusu oldugunu kaydetmektedir.

Mehmet Bey (1340-1361)

Yakub Bey'den sonra Germiyanogullari Beyligi'nin basina oglu Mehmet Bey geçmistir. Mehmed Bey, mücadeleci ve savasçi anlamina gelen Çahsedan veya Çagsadan lakabiyla aniliyordu. O'nun zamaninda,daha önce Katalanlar tarafindan isgal edilen Küldi (Kula) kasabasi rumlardan, Angir (Simav) kasabasi Bizans Imparatorlugu'ndan geri alinmistir. Mehmed Bey hakkinda bilinenler çok azdir. Germiyanogullari Beyligi Yakub Bey'den sonra eski üstünlügünü kaybetmis, hatta Mehmed Bey devrinde Aydinogullari bagimsiz hale gelmislerdir. Mehmed Bey 1361'de vefat etmistir.

Süleyman Sah (1361-1387)

Sah Çelebi olarak da anilan Süleyman Sah, babasi Mehmed Bey'in vefati üzerine Germiyan hükümdari olmustur. O'nun hükümdarliginin ilk yillari olaysiz geçmistir. Karamanogullari Alaaddin Bey ile Hamidoglu Ilyas Bey arasindaki mücadelelerde Ilyas Bey'in tarafini tutmustur. Karamanoglu'nun saldirisina ugrayan Ilyas Bey kendisine sigininca ona yardim etmis ve topraklarini geri almasini saglamistir. Bu durum Süleyman Sah ile Karamanoglu Alaaddin Bey'in arasini açmistir.

Bu dönemde Germiyan beyligi iki önemli Anadolu beyligi arasinda sikismistir. Süleyman Sah, kuzeyde devamli topraklarini genisleten Osmanlilar'dan ve güneydoguda Karamanlilar'dan gelecek saldirilara karsi topraklarini koruyabilmek için bazi imkanlar aramistir. Bu maksatla kizi Devlet Hatun'u I. Murad'in oglu Yildirim Bayezid ile evlendirmis ve kizinin çeyizi olmak üzere Kütahya, Tavsanli, Simav ve Egrigöz dolaylarini Osmanlilar'a birakmistir. Böylece büyük fedakârliklarla dostluk iliskisi kurmaya çalisan Süleyman Sah, kendisi Kula'ya çekilmistir (1381). Yildirim Bayezid ise Kütahya valiligine getirilmistir.

Ayni dönemde Karamanoglu Alaaddin Bey de Osmanlilar'la akrabalik kurmak istemis ve I. Murad'in kizi Melek Hatun ile evlenmistir. Ancak bu evlilik Germiyanoglu Süleyman Sah'i tedirgin etmistir.

Süleyman Sah 1387'de Kula'da vefat etmis ve orada yaptirdigi Gürhane Medresesi'ne defnedilmis ve yerine oglu II. Yakub Bey Germiyan beyi olmustur.

II. Yakub Bey

Babasi Süleyman Sah zamaninda Usak ve Suhud bölgesinde vali bulunan Yakub Bey onun ölümü üzerine (1387) Germiyan beyi olmustur.

Osmanli padisahi I. Murad'in Kosova Savasi'na diger bazi beylikler gibi yardimci kuvvet gönderen II. Yakub Bey, I. Murad'in savas meydaninda sehit düsmesi üzerine Osmanli nüfusundan kurtulmak istedi. Karamanogullari basta olmak üzere bazi topraklari Osmanlilar tarafindan alinan Hamid, Saruhan ve Mentese beyliklerinin olusturdugu ittifaki destekledi. Ayrica bu durumdan istifade ederek babasi tarafindan kizkardesinin çeyizi olarak verilen yerlerden geri aldi ve Kütahya'yi ele geçirdi.

Bu durum karsisinda Yildirim Bayezid, Rumeli'de sulh ve sükunu sagladigi gibi Sirplarla da anlasma yapti. Daha sonra hemen Anadolu'ya geçen Bayezid, kisa zamanda kendi aleyhine gerçeklestirilen ittifaki dagitti. Saruhan, Aydin ve Mentese beyliklerini isgal ettikten sonra Kütahya'ya yöneldi. II. Yakub Bey bu durumdan endiseye düstügü için Yildirim Bayezid'i pekçok hediyelerle karsiladi. Ancak Osmanli Padisahi, kayinbiraderine güvenmedigi için yakalatmis, veziri Hisar Bey ile birlikte Rumeli'de Ipsala kalesine hapsetti.

Böylece bütün Germiyanogullari'na ait topraklar Osmanli ülkesine katilmis oldu (1390).

Yakub Bey 1399'a kadar Ipsala'da kaldi ve sonunda bir firsatini bularak kaçti ve deniz yoluyla Sam'a gitti. O sirada Sam'a gelmis olan Timur'a siginan Yakub Bey, maiyyetinde olanlarla birlikte Ankara Savasi'na katildi (1402). Yildirim Bayezid'in Timur'a maglub olmasiyla Osmanli Devleti'nin parçalanmasi üzerine diger beylikler gibi Germiyan Beyligi de yeniden teskil edildi ve idaresi II. Yakub Bey'e verildi. Böylece Yakub Bey oniki yillik bir aradan sonra yeniden beyliginin basina geçmis oldu. Timur, Ankara Savasi'ndan sonra Kütahya'ya gelmis ve bir ay kadar burada ikamet etmistir.

Yildirim Bayezid'in ölümünden sonra onun sehzadeleri arasinda ortaya çikan karisikliklar sirasinda önce Karamanoglu ile bir ittifaka giren Yakub Bey, daha sonra Çelebi Mehmed'in tarafina geçti (1410). Ancak bu duruma tepki gösteren Karamanoglu Mehmed Bey, Germiyan ili üzerine giderek Kütahya'yi zaptetti. Bu suretle Yakub Bey, ikinci defa ülkesini terketmek zorunda kaldi. Çelebi Mehmed'in Rumeli'de asayisi sagladiktan sonra Anadolu'ya geçmesi üzerine Bursa'ya kadar ilerlemis olan Karamanoglu derhal geri çekilmis, hatta Germiyan topraklarini da terketmistir. Osmanli padisahi Çelebi Mehmed Karamanoglu üzerine yürürken Yakub Bey de yardimci olmaya çalismis, zahire ve levazim tedarik ederek harekati kolaylastirmistir. Böylece Yakub Bey ikinci defa ülkesine sahip olmus ve Osmanli hakimiyetini tanimistir (1413).

II. Murad devrinde de Osmanlilar'la iyi geçinmeye çalisan Yakub Bey bir oglunun olmamasi ve yasinin ilerlemesi sebebiyle ülkesini Osmanli padisahina birakmayi düsündü. Bu maksatla yasi sekseni mütecaviz iken Bursa üzerinden Edirne'ye seyahat etti. II. Murad'la görüsmesi sirasinda hüsn-i kabul gördü ve merasimle karsilandi. Germiyan ilini II. Murad'a vasiyet ederek tekrar ülkesine döndü. Yakub Bey, Kütahya'ya dönüsünden bir sene sonra öldü (Ocak 1429) ve kendi imaretinin mescidindeki mihrabin arkasina defnedildi. Yakub Bey, aradaki fasilalarla birlikte 42 yil hükümdarlik yapti.  

TESKILÂT VE KÜLTÜR

a- Sosyal ve Ekonomik Hayat

Germiyanogullari Beyligi'nin en güçlü oldugu I. Yakub Bey devrinde sosyal ve ekonomik hayatin da gelismis oldugu anlasilmaktadir. Sehabeddin Ömeri, Germiyan beyinin 700 sehir ve kalesi oldugunu, ordunun tam teçhizatli oldugu, kiymetli esya ve hayvanlara sahip bulundugunu bildirmektedir. Ticarete önem veren ve nakliyesinde Menderes nehrinden yararlanan Germiyanlilar bazi ihraç mallarini bu vasita ile Ayasulug ve Balat yoluyla denizden ihraç ederlerdi. Yine bu devirde Bizans, her yil Germiyan beyine 100.000 dinar ve pekçok kiymetli esyayi hediye olarak gönderiyordu.

Germiyanogullari devrinde "Germiyan kumaslari" olarak meshur dokumalar çok kiymetli idi. Anadolunun her tarafinda taninan ve Bursa pazarlarinda da bulunan Germiyan kumaslari Osmanli sarayina giden hediyelik esyalar arasinda da yer aliyordu. Yine Denizli'de dokunan ve ak kalemli denilen kumastan hil'at yapilirdi. Sariklik bezler de yine bu bölgede dokunuyordu ve I. Murad'in kullandigi sarik burada islenen tülbentten idi.

Germiyanogullari'ndan Osmanlilar'a intikal eden vakfiyelerden anlasildigina göre tesis edilen imaret ve zaviyelerde yolcu ve fakirlere en iyi sekilde hizmet ediliyordu.

O dönemde halk yerlesik ve konar-göçer olmak üzere iki kisimdi. Köy ve kasabalarda yasayanlar zirai ekonomiye sahip olduklari halde, sehirdekiler ticaret yapiyorlardi. Konar-göçerler ise hayvan besiciligi ile mesguldüler.

Germiyan hükümdari Süleyman Sah ve II. Yakub Bey adina bastirilmis gümüs sikkeler bulunmaktadir. Ayrica Yakub Bey, Timur'un himayesinde iken onun adina, Osmanli himayesinde iken II. Murad adina da para bastirmistir.

  b- Ordu

Diger Anadolu Beylikleri'nde oldugu gibi Germiyanogullari'nda da askerî kuvvet timarli sipahi idi. Ayrica beylerin iktalarina göre silahli kuvvet beslemeleri gerekiyordu. Ordu kumandanina subasi deniliyordu. Germiyanogullari'na tabi beyliklerle birlikte 200.000 atli ve yayadan ibaretti. Beyligin kendi ordusu ise 40.000 idi. Germiyanogullari beyligi ordusunda kargi kullanan ve ok atan birlikler bulunmakta, savas haricinde ordu zaman zaman askerî manevralar yapmaktaydi.

Ayrica Germiyanlilar sinirlarinin korunmasi maksadiyla ve savasa karsi tedbir olmak üzere mevziler kazdirip buralara topladiklari kuvvetlerle harp hazirliklari yapiyorlardi.

  c- Ilmî ve Kültürel Faaliyetleri

Germiyanogullari devrinde Kütahya ilmî ve edebî faaliyetlerin merkezi idi. Burada, bugün Demirkapi Medresesi olarak bilinen Vacidiye Medresesi ve II. Yakub Bey Medresesi en önemli ilim müesseseleridir. Bir kadi olan Ishak Fakih'in insa ettirdigi medrese de bu devirde faaliyet göstermistir. Bu medreselerde nakli ilimlerin yaninda heyet ve astronomi de okutuluyordu.

Umur b. Sava'nin yaptirdigi Vacidiye Medresesi'ne adini veren Müderris Abdülvacid, uzun yillar hocalik yapmis ve bazi eserler kaleme almistir. Fikih dalinda Serhu'n-nikaye adli eseri telif eden (1403) Abdülvacid, astronomi konusunda Çagmini'nin Mülahhas adli kitabina serh yazmistir.

Germiyanogullari zamaninda yetisen ilim ve fikir adamlarinin varligi bize bu devirde beylik merkezinin ne derece canli bir kültür hayatina sahip olduguna delalet etmektedir. Germiyan beylerinin ilim ve fikir adamlarini korumalari ve onlara deger vermeleri bu ortamin glismesini saglamistir. Germiyan ilinin Osmanlilar'a geçmesiyle bu dönemde yetisen ilim ve fikir adamlari, edebiyatçi ve sairler de Osmanli idaresinde hayatlarini sürdürmüsler ve eserler vermeye devam etmislerdir.

Edebî sahada ise Seyhoglu Mustafa, Ahmedî, Seyhî, Ahmed-i Dâî gibi sairler yetisti.

Seyhoglu Mustafa, Süleyman Sah'in emriyle Farsça Merzübannâme ve Kabusnâme'yi Türkçe'ye tercüme etmistir. Yine Süleyman Sah'in istegi üzerine kaleme aldigi Hursidnâme adli mesneviyi onun ölümü üzerine Osmanli padisahi Yildirim Bayezid'e takdim etmistir. Siyasetnâme tarzindaki eseri Kenzü'l-Kübera ise Türkçe mensur bir eserdir.

Ahmedî'nin Iskendernâme'si de yine bu dönemde kaleme alinmistir. Ahmed-i Daî ise Yakub Bey'in emriyle rüya tabirine dair Tabirnâme adiyla Farsça'dan bir eser tercüme etmistir.

  d- Imar Faaliyetleri

Germiyanogullari devrinde cami, medrese, çesme gibi çesitli mimarî eserler insa edilmistir. Ankara'da Kizilbey Camii (1299), Denizli'de Süleyman Sah'in yaptirdigi Ulu Cami (1368), Kütahya'da Kale-i Bala Camii (1377), Kursunlu Camii (1377), Balikli Camii, Analci Mescid, Vacidiye Medresesi, Usak'ta Kavsit Çesmesi, Kütahya'da Ishak Fakih'e ait çesme mimarî eserlerin en önemlileridir.

Kaynak: Osmanli Tarihi ve Kütahya Tarihi